تپه قالاباشی نقده در معرض تخریب ...

دشت سلدوز برای بسیاری از محققین در حوزه مطالعات باستان شناسی خصوصا آندسته از پژوهشگرانی که در حوزه مطالعاتی شمال غرب ایران و شرق آناتولی به پژوهش و تحقیق میپردازند از اهمیت بسیاری برخوردار است . این دشت  در نیم قرن گذشته محل پروژه مطالعاتی دانشگاه پنسیلوانیای امریکا از دوران پیش از تاریخ تا دوران آهن را شامل میشود که سرپرست آن یعنی رابرت دایسون با مقالات متعدد علمی بسیار شناخته شده است .از سوی دیگر وجود ومطالعه روشمند انجام شده در خصوص محوطه های این دشت مانند حاجی فیروز، عقرب تپه ، پیزدلی ،دالما، حسنلو و... واز سوی دیگر انتشارات مقالات علمی فراوان در این حوزه در سطح جهانی اعتبار ویژه ای به دشت سلدوز از دیدگاه مطالعات باستانشناسی بخشیده است .

در این بین محوطه های فراوانی نیز هستند که علی الرغم قابلیتهای بالای پژوهشی متاسفانه هنوز آنگونه که باید وشاید به معرفی در نیامده است .در این میان محوطه موسوم به قالا باشی در داخل شهر نقده یکی از این مناطق است که چندی است توسط یکی از د ستگاههای دولتی در حال خاکبرداری به بهانه طرحهای بافت فرسوده میباشد .این در حالی است که با توجه به اهمیت محل اولین تصاویر هوایی از تپه قالا باشی به سالهای 1937میلادی یعنی بیش از 75 سال قبل باز میگردد ، زمانی که اریک اشمیت با هواپیمای سبک خود در بخشهای مختلفی از شمال ، شمال غرب ،مرکز و ... در ایران پرواز و اقدام به تصویر برداری هوایی نمود و در سال 1940 آنها را در کتابی به نام    Flight over ancient cities of Iran  در دانشگاه شیکاگو امریکا به چاپ رساند که به خوبی در عکسهای آن زمان وجود دیوارهای حصار تدافعی یک سازه بزرگ چند ضلعی به همراه 8 برج دید بانی بر روی آنها قابل مشاهده است . طرحهای جدید در نظر گرفته شده در این محوطه کاملا مدرن است و به نظر میرسد جنبه باستانی و تاریخی بودن محل یا چندان مورد توجه مسئولان پروژه نباشد یا چندان به مزاق متولیان امر خوش نیاید . تپه حدود 250 متر طول و 160 متر عرض و ارتفاعی حدود14 متر داراست ، اکنون بخشهایی از اطراف مجموعه به کلی خاکبرداری شده که به وضوح مدارک تاریخی و معماری دوره های گذشته در آن هویداست ودر بررسی های باستان شناسی انجام شده در محل و حتی در خیابان های اطراف وجود سفالهایی از دوران برنز با تاریخ گذاری هزاره سوم قبل از میلاد( پنج هزار سال قبل ) درمحدوده کاملا به اثبات رسیده است .  از دیگر سو بر اساس اهمیت تاریخی محل و وجود شواهد فراوان باستان شناختی فروان تپه قالا باشی در مورخه 28 /11/1391 با شماره 31031 در فهرست آثار تاریخی کشور جای گرفت تا دلیل متقن دیگری بر اهمیت آن به عنوان برگ زرینی بر هویت ساکنین این سرزمین باشد با این همه به نظر میرسد متولیان امر فارق از نگاه فرهنگی ویا حتی اندک اهمیت به خاک آباء و اجدادی  و صیانت از میراث فرهنگی و ملی کشور مصمم به اجرای طرح خویشند . هر چند مسلما اجرای برنامه تجاری در محل حاضر مسلما در هر نقطه دیگری از شهر تاریخی نقده امکان پذیر است ، باید این سوال را مطرح کرد با عدم اجرای این طرح منافع چه کسانی به خطر می افتد که این گونه حتی حاضرند تیشه به ریشه فرهنگ ، تاریخ و هویت ساکنین این سرزمین زده و اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی این کشور را که نه تنها به عده ای خاص بلکه متعلق به تمام ساکنین این سرزمین به شمار می آید را به توبره کشند ؟ و سر آخر اینکه آیا نمیشود با اندکی تامل از به وجود آمدن یک تخریب تاریخی وسیع ، عمدی وکاملا آگاهانه جلوگیری کرد؟ 

  

 بخشی از تپه تاریخی که در داخل شهر خاکبرداری گردیده است 

 

مدارک و شواهد سفالی هزاره سوم و اول پیش از میلاد در محل خاکبرداری 

 

ماکت طرح اجرایی بر روی تپه تاریخی قالا باشی